Door verhoogde visumtarieven dreigt optreden in VS voor Nederlandse artiesten onbetaalbaar te worden
Dit is een artikel van Robert van Gijssel in De Volkskrant
Door een forse verhoging van de visumtarieven dreigt een tour in de VS voor beginnende bands vrijwel onmogelijk te worden. ‘Het is ontzettend oneerlijk: Amerikaanse artiesten hebben geen visum of vergunning nodig om hier te komen optreden.’
Voor veel Nederlandse artiesten is het een artistieke droom: spelen in de Verenigde Staten. Maar door een forse verhoging van de visumtarieven dreigt optreden er straks onbetaalbaar en voor beginnende bands vrijwel onmogelijk te worden.
Vorige maand kondigden de VS aan dat visa voor optredende kunstenaars met 260 procent in prijs zullen stijgen. Als de maatregel wordt doorgevoerd, naar verwachting binnen enkele weken, betaalt een artiest straks geen 430 euro, maar 1.550 euro voor een visum. Dat document is nodig indien in het land geld wordt verdiend met optreden.
De prijsverhoging komt boven op de al fors gestegen kosten voor vervoer en verblijf in de VS. Culturele instellingen vrezen een kaalslag voor Britse en Europese popmuziek in de VS. Ze roepen met open brieven en petities op om de geplande tariefsverhogingen niet door te voeren.
De visumproblemen spelen al jaren, maar de prijsverhoging dreigt nu een doodsteek te worden voor ambitieuze Nederlandse artiesten, zo vreest Marcel Albers van Dutch Music Export, een belangenclub die zich inzet voor de verspreiding van Nederlandse muziek in het buitenland. ‘Het is al een helse klus om artiestenvisa aan te vragen. Er gaan maanden overheen en als je alles echt goed wilt regelen, heb je daar vaak juridische hulp bij nodig. Ook dat kost geld.’
Het tijdgebrek speelt vooral een rol in de popmuziek. Albers: ‘Een band of dj krijgt soms op heel korte termijn te horen dat een show in de VS kan worden gedaan, een optreden in een voorprogramma bijvoorbeeld. Dat werkt anders dan bij theater- of balletvoorstellingen. Die worden maanden of zelfs jaren van tevoren gepland.’
De visumbureaucratie is de popsector een doorn in het oog. ‘Wij worstelen hier al jaren mee. Vooral ook omdat het ontzettend oneerlijk is: Amerikaanse artiesten hebben geen visum of vergunning nodig om hier te komen optreden. Die vliegen naar binnen en gaan spelen, zonder kosten of gedoe. Dat steekt enorm. Helemaal nu blijkt dat die visa ook nog eens onbetaalbaar worden.’
Toen de VS vorige maand de tariefsverhoging aankondigden, wekte dat beroering in Europa en het Verenigd Koninkrijk. In Engeland werd een petitie gestart en beklaagden artiesten zich over de maatregel, die louter lijkt ingevoerd om de staatskas te spekken. ‘Dit is een klap voor kunstenaars en het Amerikaanse publiek’, zei zangeres Rina Sawayama, die de Britse overheid opriep om in verzet te komen. Vorige week werd de Europese Commissie ook tot actie aangespoord door bijna tweehonderd Europese cultuurinstellingen.
Geen verhoging van de ticketprijs
Volgens Marcel Albers treft de prijsverhoging veel Nederlandse artiesten. ‘Het is een misverstand te denken dat maar een enkele Nederlandse band iets te betekenen heeft in de VS. Het gaat om tientallen acts per jaar: veel Nederlandse artiesten halen de helft van hun streamingcijfers uit Amerika.’ Deze maand bijvoorbeeld reizen acts als Amber Arcades en Personal Trainer naar het showcasefestival South by Southwest (SXSW) in Austin, Texas. ‘En in juni spelen weer Nederlandse bands op een indiefestival in New York.’
Dat culturele verkeer kan drastisch afnemen als de visa onbetaalbaar worden. Albers: ‘De laatste tijd zijn alle kosten omhoog geschoten, van peperdure vliegtickets tot hotels. Een band moest al enorm investeren in een Amerikaans optreden, maar zal zich straks nog dieper in de schulden moeten steken voor die ultieme droom.’
Een oplossing voor het financiële probleem lijkt niet voor handen. ‘Een verhoging van de ticketprijs in de VS zit er niet in: het publiek gaat niet ineens 40 dollar betalen voor een relatief onbekende act uit Nederland.’ Het omzeilen van het artiestenvisum kan, maar is riskant, zegt Albers. ‘Als je gratis speelt op een showcasefestival, dan kun je in principe ook met een goedkoop toeristenvisum reizen. Maar dat gaat ook wel eens mis, bijvoorbeeld omdat een douanebeambte oordeelt dat een je met showcase-optreden wel aan promotie doet en uiteindelijk dus toch geld verdient. Je staat dan toch niet lekker in de rij bij de controle, want het gebeurt geregeld dat een band wordt teruggestuurd.’
