VNPF, NAPK en VSCD: Terugblik op ‘kenniscongres Eén Overheid’
Lees verder voor een terugblik op het ‘kenniscongres Eén Overheid’ dat op 13 maart plaatsvond in TivoliVredenburg te Utrecht.
Het ochtendprogramma werd geopend door dagvoorzitter Lene Grooten die de directeuren Mirjam Terpstra (NAPK), Berend Schans (VNPF) en Gabbi Mesters (VSCD), de initiatiefnemers van het congres, interviewde over de noodzaak van Eén Overheid.
Daarin deden ze de volgende uitspraken:
- “Overheden kunnen podia en makers niet langer apart aansturen. Alleen de taak van het rijk (voor het aanbod) is nu verankerd in de Wet op het specifiek cultuurbeleid, die van gemeenten (voor de podia) en provincies (voor bovengemeentelijke coördinatie op regionaal niveau) niet. Al meer dan een decennium worden gemeentelijke subsidies als gevolg hiervan niet of nauwelijks geïndexeerd waardoor podia niet concurrerend zijn met andere werkgevers en invoering van de Fair Practice Code stagneert.” – Gabbi Mesters (directeur VSCD)
- “De afgelopen jaren is de regeldruk voor gezelschappen fors toegenomen. Wij zouden graag zien dat aanvraag- en verantwoordingsprocedures meer op elkaar afgestemd worden. Het achterblijven van indexering bij podia en festivals gaat ten koste van het meer experimentele aanbod. Om nieuw aanbod te ontwikkelen is een sterke infrastructuur en zijn programmeringssubsidies nodig.” – Mirjam Terpstra (directeur NAPK)
- “Er staan, naast en mét de pop- en podiumkunstcultuur, grote opgaven op de maatschappelijke agenda. Al dit soort opgaven vragen om een betekenisvolle rol van de cultuursector én de overheid. Een vitaal cultuurbestel waarin cultuur van en voor iedereen is, heeft daarbij overheden nodig die door intensieve samenwerking als één overheid opereren.”– Berend Schans (directeur–bestuurder VNPF)
Daarna sprak demissionair staatssecretaris Cultuur en Media, Fleur Gräper, de aanwezigen toe. “Ik geloof sterk dat het cultuurconvenant waar we het komende jaar aan gaan werken, kansen biedt om te kijken hoe we al verder kunnen samenwerken,” sprak de bewindsvrouw. “De keten moet sterker en beter, en ik ben ervan overtuigd dat dit alleen mogelijk is wanneer overheden veel beter en intensiever met elkaar samenwerken.” – Fleur Gräper
Hierop volgden bijdragen van Cor Wijn (Berenschot), Klaas Gravesteijn (Directeur bij de Vereniging van Openbare Bibliotheken), en Guy Redig (voormalig kabinetschef van België). Zij deelden kennis, inspiratie, voorbeelden en handvatten om het gezamenlijke gesprek te voeren in kleinere breakout-rooms. Het gesprek richtte zich op vier thema’s: wettelijke verankering, financiën, campagne en uitvoeringsagenda, waarbij afgevaardigden van de drie brancheverenigingen (VSCD, VNPF, NAPK), experts en ambtenaren van gemeenten, provincies en het Rijk betrokken waren.
Middagprogramma
Het tweede gedeelte van het Kenniscongres begon met een opening door Eva Oosters (wethouder Cultuur, gemeente Utrecht), gevolgd door een beknopte presentatie van Kristel Baele, voorzitter van de Raad voor Cultuur, waarin zij uitlegde waarom de Raad voor Cultuur een “Kaderwet” bepleit in het recent uitgebrachte adviesrapport. Daarna deelden Rutger Gernandt (De Warme Winkel), Irene Pronk (Leidse Schouwburg – Stadsgehoorzaal) en Margriet Colenbrander (Motel Mozaïque) praktijkinzichten. Mirjam Terpstra lichtte vervolgens de besproken punten van het ochtendprogramma (vooral in de breakout-rooms) toe, wat resulteerde in de ondertekening van een intentieverklaring (zie bijlage).
Intentieverklaring
Naast NAPK, VNPF en VSCD is de intentieverklaring “Eén Overheid” medeondertekend door de Vereniging van Nederlandse Orkesten (VvNO), de Verenigde Podiumkunstenfestivals (VFPK), en de Vereniging Vrije Theater Producenten (VVTP). Hiermee roept de gehele podiumkunstenbranche het Rijk en andere overheden op tot het opstellen van een convenant waarin afspraken worden gemaakt over de wettelijke verankering van cultuur.
Om de podiumkunsten te bestendigen en doorontwikkeling te bevorderen is namelijk een basis nodig. Alleen de verantwoordelijkheid van het Rijk is nu vastgelegd in de Wet op het specifiek cultuurbeleid. Er ontbreekt een goede definitie van podia waardoor we geen referentie hebben voor functies en financiering van schouwburgen, theaters, concertzalen, festivals en poppodia. Ook zijn financieringsnormen nodig die de sector houvast geven.
Wij geloven dat het verankeren van de volgende vijf functies een grote bijdrage levert aan de toekomstbestendigheid van de podiumkunsten: 1 – het programmeren van professioneel en veelzijdig artistiek aanbod, 2 – het (laten) ontwikkelen van specifiek aanbod, 3 – het stimuleren van ontmoeting en debat (maatschappelijk programma), 4 – het bevorderen van cultuureducatie en talentontwikkeling en 5 – een platform zijn voor de amateurkunst.
Tegelijk dient de wet ook de rolverdeling tussen gemeenten, provincies en Rijk te herzien en expliciet vast te leggen. Het voorzien in professioneel podiumkunstaanbod hoort een verplichting te zijn. Afspraken over het op peil houden van de financiering (consequente trendvolging) horen ook in de wet. Ook het delen van publieksdata tussen alle partijen die gebruik maken van overheidsmiddelen dient in de wet te worden vastgelegd. Een gezamenlijke ontwikkelagenda voor de podiumkunsten zou in een toekomstig convenant tussen VNG, IPO, OCW en de sector verankerd kunnen worden.
Afsluiting
Het Kenniscongres werd afgesloten met een discussie tussen Marcelle Hendrickx (Wethouder Cultuur in Tilburg, aanwezig namens de VNG), Rob Van Muilekom (Gedeputeerde Cultuur, provincie Utrecht), Lisa Westerveld (woordvoerder Cultuur Tweede Kamer – GL/PvdA), Jorien Wuite (voormalig Tweede Kamerlid) en Kristel Baele.
Vervolgstappen
In de komende tijd zal een kernteam samenkomen om de uitvoeringsagenda, voortkomend uit de breakout rooms tijdens het congres, vast te stellen en de vervolgstappen voor het “Eén Overheid”-traject te bepalen. In overleg met de VNG en IPO zullen we verder spreken over de verschillende deelonderwerpen (campagne, convenant, wet).
