Ambtelijke improvisatie troef bij provinciaal en gemeentelijk cultureel beleid

Het provinciaal beleid op het gebied van cultuureducatie en -participatie is niet vastgelegd en staat na elke provinciale verkiezing weer ter discussie. Dat creëert met name onzekerheid op ambtelijk niveau.

Landelijke regelingen

Beleidsmedewerkers van de meeste provincies hebben behoefte aan wettelijke verankering op provinciaal niveau. Dat blijkt uit onderzoek van het Landelijk Kennisinstituut Cultuureducatie en Amateurkunst (LKCA). Volgens dat onderzoek leidt niet vastgelegd beleid tot verschillen in de beoogde doelstellingen en in hoeverre er wordt deelgenomen aan bijvoorbeeld landelijke regelingen. ‘Daarmee wordt cultuureducatie, maar vooral cultuurparticipatie niet meer afhankelijk van de intrinsieke motivatie van een beleidsambtenaar en gedeputeerde, maar een vast onderdeel van het cultuurbeleid’, aldus Marlies Tal, manager cultuurparticipatie en beleid bij LKCA. Nu gebeurt dat bijvoorbeeld al voor cultuureducatie door de matchingsregeling Cultuureducatie met Kwaliteit waarmee het rijk provincies verleidt mee te doen.

Cultuurregio’s

LKCA heeft de afgelopen maanden onderzoek gedaan om vast te stellen hoe iedere provincie cultuureducatie en cultuurparticipatie inzet en welke rol zij hierin inneemt. LKCA sprak met beleidsafdelingen van twaalf provincies. ‘Er zijn veel factoren van invloed op de inrichting van het provinciaal beleid. Denk aan de hoeveelheid gemeenten binnen de provincie, de grootte van deze gemeenten én hoe stedelijke cultuurregio’s in de provincie zijn georganiseerd’, licht LKCA-onderzoeker Luud Goossens toe.

Intrinsieke motivatie

‘De samenhang tussen regionaal en lokaal beleid moet worden verbeterd, en minder gemeenten zouden buiten de boot moeten vallen’, aldus Tal. Het cultuurbeleid is in de huidige staat volgens haar te afhankelijk van twee factoren: ten eerste het gebrek aan rijksbeleid dat provinciaal beleid richting geeft en ten tweede de intrinsieke motivatie van een beleidsambtenaar en gedeputeerde. Daarnaast heeft de politieke kleur van een provincie ook een niet te onderschatten impact, stelt Goossens.

Wettelijke verankering

Een groot deel van de ondervraagde ambtenaren en LKCA herkennen de problemen die de onduidelijkheid over de provinciale rol nu met zich mee brengt. ‘Een herijking van interbestuurlijke afspraken met daarin een duidelijk rolopvatting biedt ambtenaren het gewenste houvast en zorgt ervoor dat cultuureducatie en participatie voor iedereen in dezelfde mate toegankelijk wordt ongeacht in welke provincie je woont’, aldus Tal. Een wettelijke verankering van die afspraken zou nog beter zijn, zodat afspraken niet periodiek hoeven te worden voorzien.